BU KAHRAMAN'I TANIDINIZMI?


Yandaki kalpaklı adamın resmine iyi bakın. O bir tarihtir, o bir kahramandır o bir efsanedir. Bizim köylü olup da onu tanımayan yok gibidir. 
Bu adamı tanıdığımızı da nereden çıkardın?Biz bu adamı ömrümüzde ilk defa görüyoruz dediğinizi duyar gibi oluyorum. 
Belki de haklısınız. Bu kalpaklı adamı hepimizde ömrümüzde ilk defa görüyoruz. Onunla tanışıklığımız  çocukluk yıllarımızda başladı. Köyümüzün yaşlılarından onun hikayelerini,onun maceralarını çok dinlemiş, bu kalpaklı adama hayran olmuştuk. 

O kimine göre bir Eşkıya, kimine göre de bir kahramandır. Hayatını incelediğim zaman bu adamın 
kahramanlık yönünün Eşkıyalık yönünden daha ağır bastığını gördüm. Bu kahraman adamı daha yakından tanımak için Taa İstanbuldan kitabını getittirmiş,uzun uzun incelemiştim. Hiç unutmam kitap elime geçer geçmez de bir gecede okuyup bitirmiştim. Onun Ermeni zulmü altında inim inim inleyen Müslüman Türk milletine yaptığı hizmetleri hayranlıkla okumuştum. Hayat hikayesini okuyunca da ona olan hayranlığım bir kat daha artmıştı. 
Bu kalpaklı adamı halamı tanımadınız? 
O Toroslar Kartalı Durandır. 
O Ermenilerin korkulu rüyası Duran Şahindir. 
O efsane Eşkıya Gizik Durandır.

 Gizik Duran 1897 yılında bugünkü Adana’nın Saimbeyli ilçesine bağlı Cumhurlu köyünde doğmuştu. Kayseri’nin güney sahasında bulunan; Develi, Yahyalı, Tomarza, Pınarbaşı, Sarız gibi yöreler ile Adana’ya bağlı Saimbeyli, Tufanbeyli, Feke, Kozan, Osmaniye’ye bağlı Kadirli gibi yörelerde ve Kahramanmaraş’ın Göksun, Andırın, Afşin ilçelerinde nesilden nesile Ermenilere karşı kahramanlığı ve hikayeleri anlatılan bir şahsiyettir.

I. Dünya Savaşı sonrası, Fransızların güney bölgelerimizi işgali ve Ermeni komitacıların silahlanarak Türk halkına yönelik saldırılarına karşı, Millî Mücadele sırasında Develi’de Kilikya Komutanlığı karargâhı kurulmuş ve silahlı kuvvetlere ihtiyaç ortaya çıkmıştı. Feke’nin Pungu (Kılıçkaya) köyünde bulunan ve o dönemde otuz-kırk kişilik bir gurup arkadaşıyla eşkıyalık yapmakta olan Gizik Duran ile Osman Tufan Paşa görüşerek, eşkıyalık yapmayacaklarına ve verilen emre itaat edeceklerine dair söz alarak, bunları Millî Mücadele tarafına geçmeye iknâ etmiştir.

Gizik Duran, bilhassa bugünkü Saimbeyli, Şarköy, Tufanbeyli, Doğanbeyli gibi yerlerin Haçın Ermeni çetelerinden geri alınmasında ve onlara karşı korunmasında kahramanlıklar göstermiştir. 1920 yılı başlarında Kuvây-ı Milliye’ye dahil olan Gizik Duran, silah arkadaşları ile birlikte Osman Tufan Paşa, Doğan Bey, Develi Kaymakamı Âtıf Bey gibi yetkili kimselerden aldığı tâlimatlara uyarak, Zamantı Irmağı boyundaki kasabalar ve köylerde Türk halkının güvenliğini de sağlamaya çalışmıştır.

Gizik Duran ve arkadaşları, komutan Doğan Bey’in emrinde öncü kuvvetler olarak, 9-10 Mart 1920 gecesi Doğanbeyli’deki Ermeni çetelerini bozguna uğratıp, Saimbeyli’ye kadar kovalamışlardır. Saimbeyli kuşatmasında önemli hizmetleri olan Gizik Duran, 3 Temmuz 1920 tarihinde kurtarılan Şarköy savaşlarında yer almıştır. Saimbeyli Ermeni çetelerinden alındıktan sonra Gizik Duran, Pağnık Jandarma Karakol komutanlığı da yapmıştır.

Her Eşkıya gibi Gizik Duranında sonu bir kurşun olmuş, bir yanlış anlaşılmadan dolayı Kel Osman adındaki bir şahıs tarafından pusuya düşürülerek 29 Haziran 1929’da öldürülmüştür.

Koca Durandan geriye kahramanlık dolu maceraları birde onun ardından sevenleri tarafından yakılmış Ağıtlar kalmıştır.  Gizik Duran Cumhurlu köyünde karısı Eminenin yanına defnedilmiştir.

 
                  
           

  GIZIK DURAN AĞITLARI

Karisi:

Duran gelir yele yele

Yirtlaz da yaninda bile

Kadi da Mersin'den gelir

Duran'imi sora sora

Degirmenin sakirdagi

Döner firlani firlani

Eger esim sag gelirse

Çifte keserim kurbani

Redif binbasisi biner

Buyurur odana iner

Portlatirsam kör oluyum

Bes yerde kandili yanar

Al at nenni dor' at nenni

Dösünün arasi enni

Banakursun geçmez derdin

Niçin geldin ala ganli

Bacisi:

Bir gonak dutturdum yüce

Odasinda çifte peçe

Duran Agami vurdular

Feke'den geldigi gece

Oglu:

Çalida mi kaldi aban

Girildi mi senin oban

Alti gardas büyüyorduk

Hayifini alirik babam

Ünlü Duran Agam ünlü

Dösünün arasi enli

Bana kursun geçmez derdin

Niye geldin ala ganli

Gene oldum deli gibi

Derelerin seli gibi

Sahan esin harbediyor

Hazreti Ali gibi

Arkadasim çok diyordun

Haniya gelen olmadi

Bas güvencim Yirtlaz derdin

Ondan da imdat olmadi

Tarlalarda olur bostan

Bu söz olur ele destan

Öldügümü aramiyom

Beni vuran Kel KadiOsman

Günahlarıyla,sevaplarıyla Toroslardan  bir Koca Gizik Duran gelip geçmiştir. Umarım ki sevapları günahlarına keffaret olur Gizik Duranın.

Yeni bir yazımızda buluşmak dileğiyle..

                                                        Behcet ARSLAN